Beroepskunstenaar in de klas (BIK)

Ellen van Putten volgde de opleiding BIK – Beroepskunstenaar in de klas – aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Zij bedenkt kunstprojecten voor de basisschool, maar ook voor het voortgezet onderwijs. Inmiddels heeft Ellen al een aantal avontuurlijke kunstprojecten op haar naam staan. Ze is verbonden aan Cultuurbureau Akte2 te Sneek en Seewyn te Franeker.
Anders leren kijken en anders leren denken staat centraal. Vaak met de vraag: “Wat als … ” en “Hoe zou jij dit dan doen?” Ook cultureel erfgoed kan een belangrijk onderdeel van de kunst-les zijn, denk aan de Friese terpen, de Waddenzee, de Afsluitdijk, etc.
Hieronder staan een paar van deze kunstprojecten voor de basisschool en middelbare school.

Krasse(n) met Klasse(n)

Terug naar de basis. Beeldend kunstenaar Ellen van Putten is gespecialiseerd in het maken van zeer grote tekeningen. Het liefst ook nog buiten gemaakt terwijl passanten mee kunnen kijken.
Met de klas samen zo’n grote tekening maken is heel leuk om te doen. Daarbij is samenwerking één van de vele mooie aspecten die hieruit voortvloeien. In houtskool, oliepastel of pastelkrijt zetten we iets fantastisch neer. We werken naar thema, wat er speelt op school, de kinderboekenweek, het oneindige bos, de diepzee … of we maken een liefdadigheidsdiner. Kleur leren mengen hoort hier ook bij. Ellen laat je zien hoe ze zelf haar tekeningen opbouwt met krassen. Hoezo kun jij niet tekenen? Krassen met Klassen!

PICTO JAM!

Een nieuwe manier van communiceren, namelijk een combinatie van pictogrammen en woorden in je moedertaal. Dat kan Fries zijn, maar ook Syrisch, Markokkaans, Oekraïens, Engels of zelfs straattaal. De leerlingen kiezen een duo-maatje.
We gaan een pictogram in linosnede maken. Ook het woord in de moedertaal wordt in linosnede gedrukt, het wordt een tweeluik. Het pictogram moet daarbij duidelijk maken wat het woord betekent.
Thema’s: emoties, vakantie, werk, vaderland, erfgoed, vriendschap, straattaal, etc.

Linosnedes – prototypes door Ellen (2022)
Doelgroep: bovenbouw basisonderwijs en middelbaar onderwijs
Tijd: 3 uur per groep

Wandelend Decor

Voor groep 8 of de middelbare school is dit een fijn kunstproject. We bekijken het werk van William Kentridge en zien hoe hij prachtige grote schaduwportretten maakt. Wij gaan ook zoiets maken, gericht op een thema wat actueel is op school.

Wandelend Decor door leerlingen van het middelbaar onderwijs
Doelgroep: groep 8 basisschool en middelbaar onderwijs
Tijd: 2 uur per groep

Huis op Stelten

Wat als het water komt? Klimaatverandering is regelmatig in het nieuws. Hoe zou jij willen wonen als je op of boven het water moet gaan leven? Hoe zou jouw huisje eruit zien? Zou jij een huisje op palen willen, of een boomhut, of een drijvend huisje op het water? Misschien zelfs wel een huisje in de lucht? Laten we wat gaan ontwerpen!

Dijk Snuiters en Snoes Hanen

Wat is er leuker dan je eigen spullen verzamelen in de natuur? Dijk-jutten natuurlijk! Aan de Waddenzeedijk kan je heerlijk struinen naar aangespoelde rommel. Eén tas mee voor het echte afvalplastic (goed bezig joh) en één tas voor drijfhout, touw, plastic doppen en andere grappige spulletjes.
Ik ging je voor en heb al aardig wat troep verzameld. Hiervan kun je hele gave vreemde vogels maken, de Dijk Snuiters. Bij zo’n Dijk Snuiter hoort natuurlijk ook een Latijnse naam en een beschrijving over voedsel, voortplanting en leefgebied. Van deze beschrijvingen maken we een echte vogelgids.

Kijk naar je eigen!

In Amsterdam roepen ze altijd als er iets over jou gezegd wordt: „Ah joh! Kijk naar je eiguh!“
Kijken naar jezelf en kijken naar anderen. Heb jij jezelf wel eens getekend? Of jezelf als de beroemde Picasso of Rembrandt? Je kunt ook je hele zelf natekenen op karton en jezelf de coolste outfit geven. Of met zijn allen een heel groot vel vol tekenen met gekke gezichten. Misschien kom je jezelf wel tegen. Jezelf in allerlei gedaantes! Kijk naar je eigen!

Kartonportretten

Bekijk jezelf eens goed, wat zijn jouw meest opvallende gezichtskenmerken? Waar ben je blij mee en waar niet? Wat zou je graag anders willen? Misschien vindt je vriend of vriendin dat juist wel heel mooi aan jou. Zo is iedereen verschillend. Laten we leuke, gekke, fantastische of juist heel dierlijke portretten maken van karton. Als inspiratiebron gebruiken wij de kartonportretten van Jan Snoeck en de gekke gezichten van Picasso.

Tafelmanieren

Hoe zou jij de tafel dekken voor je allerliefsten. Of voor eenzame mensen, mensen die arm zijn, of Nieuwe Nederlanders die onze taal nog niet goed spreken?
We leggen hele lange vellen op lange tafels en bedenk maar hoe jij dat wil gaan doen. Waar te beginnen en hoe gaan we verder. Deze opdracht gaf ik leerlingen van de ROC school.

Doorgeefkunst

Voor kunst in de klas, ook in tijden van lockdown en quarantaine, heeft Ellen een kunstproject bedacht voor de basisschool: doorgeef-kunst of brievenbus-kunst.
Een leporello of harmonicaboekje is erg leuk om in de klas door te geven aan klasgenoten of via de brievenbus. Zo ontstaat er een leuke verbinding tussen de leerkracht en de klasgenoten onderling.

Doelgroep: bovenbouw basisonderwijs
Tijd: onbeperkt

Het Oneindige Bos

Heb je wel eens in een bos gelopen, een oerwoud misschien, en omhoog gekeken? Hoe zag dat eruit? Was het er donker of juist licht? Zaten er blaadjes aan de bomen of niet? Was het er koud of warm? Wat een vragen! In het bos is het vaak mysterieus en mooi. Soms ook wel een beetje eng als het donker is. En vaak lopen en vliegen er grote en kleine dieren. Heb je weleens een berkenbos gezien met ogen? Ik wel!
We gaan met houtskool of met krijt een heel groot bos tekenen op een heel groot vel. Dat betekent dat we moeten samenwerken. Natuurlijk horen daar ook dieren bij.

Het project “Het Oneindige Bos” is gerealiseerd op expositie Veldwerk in de Wormer.
Doelgroep: basisonderwijs schoolbreed
Tijd: 3 uur per groep

Mysterie Muur

Kunstproject “Mysterie Muur” met een “detective onderzoek naar een gestolen standbeeld”. De lessen bestaan uit drie onderdelen: reconstructie standbeeld, plattegrond rondom de school en compositietekening van de verdachte. Inclusief plaats delict met bewijsmarkeerders en een krantenbericht.
Natuurlijk is deze Mystery Muur ook op andere thema’s toepasbaar. Familiebanden bijvoorbeeld, of een thema gebaseerd op cultureel erfgoed.

Het Blauwe Uur

Kunstproject “Het Blauwe Uur” voor onder-, midden- en bovenbouw met kinderboekenthema Vervoer. De onderbouw maakte een tekening over een vliegtuig in de lucht, de middenbouw maakte met blauwe ecoline een voertuig uit een vlek en de bovenbouw tekende met pen de ruimte. Alles werd opgehangen in Het Kleinste Museum. Blauw licht en een blauw plafond zorgde voor de juiste sfeer.

Schoonheid versus Lelijkheid

Teken gezamenlijk grote vellen vol met gekke koppen; maak linosnedes van monden en ogen; zoek materialen voor 3D objecten en combineer met linoprints; bedenk projectnaam en collectiefnaam en verzorg de presentatie. Uitgevoerd op middelbare school.

Houtskoolportretten

Teken je duistere kant en je opgewekte kant in één portret.

Schoonheid versus Lelijkheid

Maak een paar zelfportretten in zwart-wit met houtskool, linosnede en oost-indische inkt; bedenk een naam voor het project en het collectief; verzorg de presentatie. Het project mocht meedoen aan een internationale groepsexpositie met zelfportretten in Kunstsalon Daelenbroeck in Limburg. Uitgevoerd op de middelbare school.

Plastic Soep

Bewaar zeedieren voor de toekomst in, jawel, plastic bakjes. De zeedieren zijn gemaakt met linosnedes en het geheel werd tentoongesteld in een visnet.

En … wij doen niet alleen schoolprojecten maar ook gave workshops op het gebied van natuur en milieu, op evenementen en in cultuurhuizen.
Sinds de zomer van 2024 heeft Stichting Creator | Werkplaats12 de beschikking over een plek in DOK5 op de Nieuwe Willemskade 5 in Harlingen. Daar gaat in het seizoen 2024 – 2025 het KinderKunstLAB van start.

KinderKunstLAB

Een plek waar kinderen kunnen experimenteren, knutselen, tekenen en schilderen. Beeldend Kunstenaar Ellen van Putten heeft een kast vol ideeën en spullen waar kinderen mee aan de slag kunnen.

Bij KinderKunstLAB mag je experimenteren met allerlei verschillende materialen, zoals houtskool, krijt, inkt, acrylverf, karton, ijzerdraad, drijfhout, schelpen en nog veel meer. We werken met grafische technieken en schildertechnieken en maken fantastische 3D objecten.

We werken bijvoorbeeld ook vanuit een thema en bestuderen het werk van een bepaalde kunstenaar of kunststroming. Het belangrijkste is vooral dat jij lol hebt in het maken van mooie dingen. En … we gaan het werk ook laten zien in een heuse expositie als een echt kunstcollectief.

Voor het schooljaar 2024 – 2025 heeft Ellen een plan bedacht welke bestaat uit vier verschillende onderdelen:

1. Tafelmanieren en Lekkerbekkies, we gaan tekenen en schilderen met beroemde kunstenaars als voorbeeld. We gaan hele lange tekeningen maken, waarbij de kinderen elkaar kunnen helpen. Bijvoorbeeld een lang gedekte tafel met mooie tafelkleden, borden, glazen, bestek en natuurlijk eten zoals de beroemde kunstenaar Wayne Thibaud dat deed. Of we schilderen grote gekke gezichten à la Picasso. Natuurlijk heb je ook de vrijheid om zelf iets moois te maken om bij je ouders aan de muur te hangen.

2. Huis op Stelten, want wat als je boven het water moet wonen. Of in een bos met beesten. We gaan huisjes van karton bouwen, nee, een hele stad! Deze huisjes worden mooi geschilderd of beplakt, van binnen en van buiten. Er moet natuurlijk ook een tafel en een bed in.

3. De Stempel Architect. We maken stempels, eerst met gum en guts om het gutsen te leren. Daarna maken we linosnedes en karton- of foamdruk, bijvoorbeeld op papieren tasjes. Fantassies! We kijken ook hoe andere beroemde kunstenaars dat deden, zoals de graficus Werkman.

4. Dijksnuiters en Takkentrollen. Van afvalspullen, schelpen, drijfhoutjes en allerlei soorten touw en takken maken we fantasiebeesten. Heb je wel eens van Snoeshanen en Krijshanen gehoord? We gaan het allemaal bedenken en maken een geweldig dierenrijk. Daar hoort ook een zelfgemaakt Dierenboek bij waarin alle fantasiebeesten een plek krijgen.